05-10-24

Hoʻokaʻawale ʻia aku ana paha he puʻu kālā nui no ka pono o ka ʻoihana mahi ʻai o Hawaiʻi nei.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 10 o Mei, he Pōʻalima. Welina e nā makamaka. O Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Ua lōkahi ka manaʻo o ka ʻAha ʻŌlelo o Hawaiʻi nei ma ka ʻāpono ʻana i ka Pila Hale 2619. He pila ia e hoʻokaʻawale ana he $20 miliona a emi iho no ka hoʻopau loa ʻana i nā lāhui hōʻino i ka ʻāina a me ka ʻoihana mahi ʻai o Hawaiʻi nei. A i kēia manawa, e hoʻouna ʻia aku ana ka pila i ke kiaʻāina no ka ʻāpono a me ka ʻāpono ʻole paha. Ma ia pila, e hoʻokaʻawale ʻia aku ana he mau puʻu kālā no ka hana e pau ai ka naonao ahi liʻiliʻi, he $2.5 miliona, ka puʻu laehaokela niu, he $1.5 miliona, a me ka naheka lāʻau mākuʻe, he $1.1 miliona. A e hoʻokaʻawale ʻia aku ana nō hoʻi he mau puʻu kālā no ke kāohi ʻana i ka laha ʻana o ka mū naʻo a me ka moa ʻāhiu. A ʻo kekahi puʻu e hoʻokaʻawale ʻia aku ana, he $3.2 miliona no nā kūlana hana he 44.

Waiho hou aku nei nā Hoa o nā Alapiʻi o Haʻikū i hoʻopiʻi i mua o ka ʻaha hoʻokolokolo no ka hoʻōki ʻana i ka hemo ʻana o ia mau alapiʻi, he 3,900 a ʻoi. A e lohe ʻia ana ka ʻaoʻao o ia hui e ka Lunakānāwai Lisa W. Cataldo i ka hola 9:00 o kēia kakahiaka nei. ʻO kahi pilikia, kūʻē loa ke Keʻena o ka Meia i ke noi a nā Hoa. Waiho iho nei nō hoʻi nā Hoa o nā Alapiʻi i hoʻopiʻi hou i mua o ka Papa Wahi Pana Moʻolelo Hawaiʻi. A paʻa ihola he hālāwai kahi e lohe ʻia ai ke noi a nā Hoa.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

ʻAi nō i kalo moʻa.

ʻO ia hoʻi, ua pau ka hana a hiki ke hoʻonanea.

05-08-24

E kāʻili paha nā Wāhine Pāʻani Polo Wai o ke Kulanui o Hawaiʻi i ka inoa moho.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 8 o Mei, he Pōʻakolu. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Aia nō ke Keʻena ʻĀina a Waiwai Pili ʻĀina ke noiʻi akula i kekahi mau moku hoʻonanea no ka manaʻo, ua kū paha ma kahi e kokoke loa ana i ke kapa kai o Nā Pali ma Kauaʻi. ʻO kekahi o ia mau moku, ʻo ia ka Celebrity Edge. Na kekahi mau kānaka o ke kaiāulu i kāhea aku i ke Keʻena ʻĀina a Waiwai Pili ʻĀina me ka hōʻike ʻana aku, aia kahi moku nui e kū ana ma kahi kokoke loa i ke kapa kai o Nā Pali. E pāpā ana ke kānāwai, ʻaʻole e holo aku ma ke kai o Nā Pali ka moku ʻimi kālā nona nā ʻōhua he 50 a ʻoi.

E hoʻomaha loa ana ʻo Maureen Cole, ke kumu aʻo polo wai, mai ka hana aku i ka hopena o kēia kikina nei. He keu ʻo ia a ke kumu poʻo lanakila. He 13 ona makahiki i hana ai ma ia kūlana, a he 225 lanakila, a he 95 hāʻule. A i kēlā pule aku nei, koho ʻia ʻo Cole, ʻo ia ke Kumu Aʻo Polowai ʻOi o ka ʻAhahui Komohana Nui o ka Makahiki. ʻO ka lima ia o kona kau ʻana aʻe ma ia hano hāweo. A e lana ana ka manaʻo o nā Wāhine Ānuenue Pāʻani Polo Wai, e ʻāhaʻi aku i ka inoa moho ma mua o kona haʻalele ʻana mai. ʻO Hawaiʻi ka hui helu ʻelua o ka Hoʻokūkū Inoa Moho o ka ʻAhahui ʻĀlapa o nā Kulanui Aupuni. ʻO ia ka helu kiʻekiʻe loa i komo ai nā Wāhine i loko o ia Hoʻokūkū Inoa Moho ma ka moʻolelo o ke Kulanui o Hawaiʻi. ʻO ka helu ʻehā ke kiʻekiʻe loa ma mua, he ʻehā manawa, i nā makahiki 2005, 2006, 2009 a me 2013. E kūʻē aku ana ʻo Hawaiʻi iā Princeton ma ka puni ʻelua o ka hoʻokūkū. E ulele ana i ka hola 1:00 o ke awakea Pōʻalima ma Berekelē i Kaleponi.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

Ka ulua kāpapa o ke kai loa.

He ʻōlelo kēia no ke koa ikaika.

05-06-24

He polokalamu kōkua kupuna hou.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 6 o Mei, he Pōʻakahi. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

He polokalamu hou kahi e hoʻoholoholo ʻia ai ke kupuna i ka hālāwai ʻana me ke kauka a me kekahi wahi paha. Ua kapa ʻia ua polokalamu lā ʻo Vivia, a na ka hui Hoʻokele Home Care ka lawelawe ʻana. He mau hui halihali kupuna nō akā, ʻo ka mea maʻa mau, ʻo ke kiʻi nō ma kaʻe o ke alanui a lawe ʻia aku nō a kaʻe o kahi alanui. Akā, ma ka polokalamu ʻo Vivia, ua ʻoi aku ka lawelawe ʻana o ka limahana mālama kupuna. He kiʻi aku paha i ke kupuna ma loko o kona wahi noho, he lawe nō i ke kupuna i ke keʻena kauka a noho pū me ia a komo pū i ke kūkākūkā ʻana no nā mea e pono ai ke kupuna, he kōkua ma ka mālama ʻana i ka FaceTime ma waena o ka ʻohana o ke kupuna a me ke kauka i ka wā o ka hālāwai a me ia hana aku, ia hana aku. ʻAkahi nō a hoʻomaka ka lawelawe ʻia ʻana o ia polokalamu ʻo Vivia i ka mahina ʻo Malaki. ʻO ka uku no ia hana, inā he ʻelua hola ka lōʻihi, mai ka $140 a ka $200. ʻAʻole e uku ʻia e ka ʻinikua lapaʻau, akā, i kekahi manawa, e uku ʻia e ka ʻinikua lawelawe lapaʻau wā lōʻihi.

Ua hōʻoia ʻia iho nei nā inoa o nā kino kupapaʻu i loaʻa ma Baja Kaleponi i kēlā pule aku nei. He mau malihini mākaʻikaʻi i hele aku nei i laila no ka heʻe nalu ʻana a me ka hoʻomoana ʻana. ʻEkolu lākou, ʻelua no Perth ma ʻAukekulelia, ʻo Callum lāua ʻo Jake Robinson, a hoʻokahi no ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ʻo Jack Carter Rhoad. Ua nalowale ihola lākou i ka lā 27 o ʻApelila. Aia lākou ma kahi o Ensenada, he kūlanakauhale ma Mekiko. A i ka Pōʻalima nei, loaʻa aku nei ko lākou mau kino ma kekahi lua wai ma kahi e kokoke ana i ke kahakai ʻo La Bocana. Ua ʻōlelo ka loio kuhina, ʻo Maria Elena Andrade Ramirez, kū nā poʻo o lākou ʻekolu i ka pōkā.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

ʻAkahi kā hoʻi ka paoa, ke kau nei ka mākole pua heʻo.

ʻŌlelo ʻia kēia ke hele aku i ka huakaʻi ʻoihana a ʻike ʻia aku ke ānuenue. He mea pakalaki ia. E aho ka hoʻi ʻana i kauhale.

05-01-24

E hoʻonohonoho papa hou ʻia aku ana paha ka paka lōlō.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā mua o Mei, he Pōʻakolu. Welina e nā makamaka heluhelu. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Hāpai aʻela ke Keʻena Kaulike i ka manaʻo, e hoʻonohonoho papa hou ʻia aku ka paka lōlō. I kēia manawa, hoʻonohonoho ʻia ka paka lōlō ma ka lāʻau papa ʻekahi. ʻO ka lāʻau o ka papa ʻekahi, he lāʻau ia e hiki wale ai ke hei aku ke kanaka, e like me ka heroina a me ka LSD. A ʻo ka lāʻau papa ʻekolu, emi mai ka hiki ke hei aku. A ʻo ka hoʻopaʻi no ka ʻai ʻana i ka lāʻau papa ʻekolu, ʻaʻole kanono a ʻoʻoleʻa paha ma ke kānāwai pekelala. Ma ka hapanui o nā mokuʻāina, he 40 a emi mai, he lāʻau ka paka lōlō e kū nei i ke kānāwai. Ke ʻāpono ʻia ka hoʻonohonoho papa hou ʻia ʻana aku o ka paka lōlō, e nui aʻe kona noiʻi ʻia ʻana a me ka hoʻohana ʻia ʻana i lāʻau lapaʻau. A ʻo ka hopena, e emi mai ka hoʻopaʻi a e māhuahua aʻe ka hoʻopukapuka ʻana.

Kūkala aʻela ʻo Keoni Thiim o ka hui pōpō paʻipaʻi o ke Kulanui o Hawaiʻi, e haʻalele mai ana ʻo ia i ke Kulanui o Hawaiʻi a e komo ana i loko o ka ʻīpuka lele kulanui. He hoʻokahi ona makahiki i koe e pāʻani pōpō paʻipaʻi ai. ʻO ke Kula Kiʻekiʻe ʻo Kalani kona kulanui i puka mai ai. A ma hope mai, pāʻani akula ʻo ia ma ke Kulanui Kaiāulu o Kāna Palapala. A laila, lele maila ʻo ia i ke Kulanui o Hawaiʻi. ʻO ka ʻawelika o kāna mau hoʻopio, he 1.57. A he 40 āna ʻeki. Ua ʻōlelo ʻia, i kēia kikina aʻe, he ʻumi ana mea pāʻani hou o Hawaiʻi.

ʻO Hawaiʻi ka hui helu ʻelua o ka Hoʻokūkū Inoa Moho Polo Wai o nā wāhine o ka ʻAhahui ʻĀlapa Kulanui Aupuni ma Berekelē i Kaleponi. Ma ka puni mua o ka lā 10 o Mei, e kūʻē aku ana nā Wāhine Ānuenue iā Princeton.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

He naiʻa, he iʻa lele.

He ʻōlelo kēia no ke kanaka i lele ʻē kona manaʻo.

04-29-24

ʻElua mea pāʻani pōpō peku o Hawaiʻi i lilo i mea pāʻani loea.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 29 o ʻApelila, he Pōʻakahi. Welina e nā makamaka heluhelu. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

ʻElua mau mea pāʻani pōpō peku o Hawaiʻi nei i koho ʻia no ka pāʻani ʻana ma ke ʻano he loea ma ke Kuʻikahi Pōpō Peku Aupuni. Mālama ʻia aku nei ka wae ʻana i kēlā pule aku nei. A ma ka puni ʻekolu, ʻo Roman Wilson ke koho 84, na Pitabuga ʻo ia i koho. No Hawaiʻi nei nō ʻo Wilson, mai ke Kula Kiʻekiʻe ʻo Kāna Lui ʻo ia i puka mai ai. A ʻo kona kula nui i pāʻani pōpō peku ai, ʻo Mikigana, a kāʻili aku nei nā keiki o Mikigana i ka inoa moho pōpō peku ma Ianuali iho nei. He ʻāʻapo ʻo Wilson, a alakaʻi aku nei ʻo ia i ko Mikigana i ke kikina nei ma ka ʻapo ʻana, he 48, ma ka ʻīā ʻapo, he 789, a ma ka ʻai holo ʻapo, he 12. A ʻo ka lua o ka mea pāʻani pōpō peku o Hawaiʻi, ʻo Marist Liufau. Ma ka puni ʻekolu nō, a ʻo ke koho 87. ʻO kona kula kiʻekiʻe i pāʻani ai, ʻo ka Punahou. A ʻo Notre Dame ke kulanui. He mahikua ʻo Liufau a na nā Kaopoe o Dalasa ʻo ia i koho. Ma ke kikina nei i hala, he ʻekolu kulaʻi ʻalihikūlele a Liufau, he ʻeono āna kulaʻi ma hope aku o ka laina hoʻouka, a he 44 kulaʻi pau loa.

ʻO nā Wāhine Ānuenue ka Inoa Moho Polo Wai o ka ʻAhahui Komohana Nui. I ka Lāpule nei, lanakila aku nei lākou ma luna o Kekaha Loa ma ka helu ʻai he 9 i ka 5. I kēia manawa, ʻo Hawaiʻi ka helu ʻelua o ke ao nei. A i kēia lā ana e ʻike ʻia ai ko lākou kūlana ma ka Hoʻokūkū Inoa Moho o ka ʻAhahui ʻĀlapa o nā Kulanui Aupuni. Aia ana ma Berekelē i Kaleponi.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau.

He ʻaloʻalo kuāua no kuahiwi.

He ʻōlelo kēia no ke kanaka wiwo ʻole.

04-26-24

E ʻāpono ʻia ana nō paha ka Pila Kenekoa 2919.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 26 o ʻApelila, he Pōʻalima. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Ua lōkahi ka manaʻo o ke kōmike hui ʻia o nā Hale ʻelua o ka ʻAha ʻŌlelo o Hawaiʻi nei ma ka ʻāpono ʻana i ka Pila Kenekoa 2919. A i kēia manawa, aia nō i mua o ka Hale o nā Lunamakaʻāinana a me ka ʻAha Kenekoa no ka holo o ia pila a me ka holo ʻole paha. A ua hoʻohiki ʻē nō ke Kiaʻāina Josh Green e pūlima i ka pila ke hiki aku i mua ona. ʻAʻole i lawa nā wahi noho i emi kūpono ka uku hoʻolimalima ma Hawaiʻi nei a puni. A ua ʻoi loa aku ia pilikia i ka hopena o nā ahi o ka lā 8 o ʻAukake ma Maui. Aia nō kekahi mau ʻohana o Lāhainā ke noho akula ma nā hōkele me ke kali ʻana iho ʻo ka loaʻa mai o kahi noho kūpono no ka wā lōʻihi.

A he mau pila hou ko ka Hale a me ka ʻAha Kenekoa e hoʻokaʻawale ana i mau puʻu kālā no ka pono o nā kānaka o ka Malu ʻUlu o Lele. ʻO ka huina pau, he hoʻokahi biliona paha kālā a emi mai. E koho hope loa ʻia ana ka Pila Hale 1800 i kēia lā, a i kēia pule aʻe paha, ʻo ka Pila Kenekoa 3068 a me ka Pila Kenekoa 582.

ʻO nā Wāhine Ānuenue pāʻani polo wai ka helu ʻelua ma ke ao nei. ʻO lākou nō hoʻi ka hui helu ʻekahi o ka Hoʻokūkū Inoa Moho o ka ʻAhahui Komohana Nui. E ulele ana ka pāʻani i kēia Pōʻalima ma Davis i Kaleponi. E kūʻē aku ana ʻo Hawaiʻi iā Kaleponi Mokuʻāina Fulatona ma ka puni mua. Aia ka puni wae moho i ka Pōʻaono, a i ka Lāpule ana e kūʻē ai nā kāʻeʻaʻeʻa ʻelua no ka inoa moho. ʻO nā hoʻokūkū a pau, e hoʻolele ʻia ana ma ESPN+.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

ʻEha ana ʻoe lā i ka makani kuʻi o ka Ulumano.

ʻO ia hoʻi, e ʻeha ana ka naʻau i nā ʻōlelo hōʻino.

04-24-24

Hele aku nei ʻo Lāhainā Strong i ke Kapikala no ka paipai ʻana i nā luna kau kānāwai e ʻāpono i ka Bila Kenekoa 2919.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 24 o ʻApelila, he Pōʻakolu. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

I ka Pōʻalua nei, hoʻohiki aʻela ke Kiaʻāina Josh Green i kona pūlima ʻana i ka Bila Kenekoa 2919 ke ʻāpono ʻia e ka ʻAha ʻŌlelo. Ua nui nā lālā o Lāhainā Strong i hiki aku i ke Kapikala i ia lā no ka paipai ʻana aku i ka ʻāpono ʻia ʻana o ka Bila Kenekoa 2919, a piha hauʻoli ihola lākou i ka lohe ʻana mai i ka ʻōlelo a ke kiaʻāina. Ma ia pila, e lilo ana ka mana i nā kalana o Hawaiʻi e hoʻoponopono ai i nā wahi noho hoʻolimalima wā pōkole me ka hiki nō hoʻi ke pāpā aku i ia ʻano hoʻolimalima ʻana.

I ke kakahiaka nui o ka Pōʻalu nei, hopu ʻia aku nei ʻelima mau kānaka no ka hoʻohuoi ʻana o nā mākaʻi, ua komo hewa ma ke Alapiʻi o Haʻikū. A hoʻokuʻu ʻia akula lākou ma muli o ka pela ʻia ʻana. A hāʻawi aku nei nō hoʻi nā mākaʻi i ʻekolu aʻo palapala komo hewa a me nā hoʻopaʻi komo hewa he ʻumi kumamākahi, a he ʻelua hoʻopaʻi no ke kūkulu kaʻa kūʻē kānāwai.

Loaʻa aku nei ʻekolu puʻu laehaokela niu ma Waikoloa ma ka mokupuni ʻo Hawaiʻi. He mau mākua nō ia mau puʻu. A ʻo ka mua ia o ka puʻu laehaokela niu makua i loaʻa ma ia mokupuni. I ka mahina o ʻOkakopa o ka makahiki i hala aku nei, ua loaʻa he ʻeono naio puʻu laehaokela niu ma Waikoloa Village. Inā ʻike ʻia aku ka puʻu laehaokela niu, e kāhea i ka helu, 808-643-7378. No ke aʻo ʻana no ka puʻu laehaokela niu, e hele aku i crbhawaii.org.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

E uhaʻi i ka maka o ka ihe.

ʻO ia hoʻi, e hoʻōki i ke kaua ʻana, a e maluhia ka pilina.

04-22-24

He polokalamu hou paha ke hoʻokumu ʻia no ka poʻe ʻelemākule e nalowale.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 22 o ʻApelila, he Pōʻakahi. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Aia kekahi pila ma ka ʻAha ʻŌlelo o Hawaiʻi nei no ka pono o nā ʻelemākule e nalowale. ʻO ka Bila Kenekoa 2305, e hoʻokumu ana i polokalamu kahi e ʻimi ʻia ai a loaʻa nā ʻelemākule ke nalowale a me ka poʻe nō hoʻi i pilikia ka noʻonoʻo. Ma nei polokalamu, e hiki ana i ka ʻoihana mākaʻi ke hoʻolaha aku i kelekiko ma kahi e kokoke ana i kahi hope loa i ʻike ʻia ai ka mea i nalowale, ma loko paha o ka hoʻokahi mile a ʻelua mile paha. A ke ʻike aku i ka mea i nalowale ke kanaka iā ia ke kelepona hele, he hiki nō iā ia ke kāhea aku i ke kōkua. Na Kenekoa Brandon Elefante ka pila, a i kēia manawa, aia nō ma ke kōmike ʻaha o ka Hale o nā Lunamakaʻāinana a me ka ʻAha Kenekoa.

I ka Pōʻalima nei, lanakila aku nei ʻo Kai Kamaka III ma luna o Bubba Jenkins ma ka puni mua o ka Hoʻokūkū Inoa Moho 145 paona o ka ʻAhahui Mokomoko Loea. Ua lōkahi ka manaʻo o nā luna loiloi.

Aloha nō nā Kāne Ānuenue. Ua eo iho nei lākou iā Irvine ma loko o nā pāʻani ʻekolu i ka pō Pōʻalima nei. A hāʻule pahū ihola ka manaʻo, e paʻa hou ka inoa moho o ka ʻAhahui Komohana Nui iā Hawaiʻi. A ma ka puni inoa moho ma waena o Kekaha Loa a me Irvine i ka Pōʻaono nei, na ka inoa mua nō i kāʻili i ka lanakila ma loko o nā pāʻani ʻehā.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

ʻAlamihi kakani pōʻeleʻele.

He ʻōlelo kēia no ke kanaka hoʻokanikani i ka wā pōʻeleʻele.

04-19-24

E mokomoko hou aku ana ʻo Kai Kamaka.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 19 o ʻApelila, he Pōʻalima. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Aloha nō. Ua ʻōpā ʻia aku nei kekahi wahine o Kunia e kekahi mau kaʻa ʻelua. E hele ana ua wahine lā a i kona wā ma waena o ia mau kaʻa ʻelua, hoʻokuʻi ʻia kekahi o ia mau kaʻa e kekahi kaʻa, a ʻo ia ka wā i ʻōpā ʻia aku ai ka wahine. Hoʻihoʻi koke ʻia aku nei ʻo ia i ka haukapila ma ke kūlana kūpilikiʻi. Wahi a ka ʻoihana mākaʻi, kohu mea lā, ʻo ka holo nui a me ka wai ʻona kekahi mau kumu o ka ulia.

E komo hou ana ʻo Kai Kamaka i ka pahu hao huinawalu. He mea mokomoko ʻo Kamaka no ka UFC ma mua, akā, haʻalele ihola ʻo ia he ʻekolu makahiki aku nei. A lilo ihola ʻo ia i mea mokomoko no Bellator. A lanakila akula ʻo ia he ʻekolu manawa ma hope kekahi o kekahi. Akā, i ka mahina ʻo Nowemapa o ka makahiki nei i hala, ua kūʻai ʻia ʻo Bellator e ka ʻAhahui Mokomoko Loea. A he ʻeono mahina ma hope mai o kona mokomoko hope loa ʻana, e ʻike hou ʻia ana nā ʻai a ka uʻi o Hawaiʻi. ʻO ia kekahi o nā mea mokomoko e hoʻokūkū ana no ka inoa moho 145 paona o ia ʻahahui. A e lilo ana he $1 miliona kālā i ka lanakila. I kēia lā ana nō ka puni mua, a e hakakā ana ʻo Kamaka me Bubba Jenkins ma Kikako. E hoʻomaka ana i ka hola 3:30 ma ke kānela ESPN. A e hoʻolele ʻia ana nō hoʻi ma ESPN+.

Ma ka pāʻani pōpō paʻipaʻi, kūʻē aku nei nā Kāne Ānuenue o Hawaiʻi i ko Kāna Palapala. Hāʻule ihola ʻo Hawaiʻi ma ka pāʻani mua, hiu aʻela naʻe nā Ānuenue a kāʻili akula i nā pāʻani ʻekolu ma ia hope mai. He ʻumi kumamākolu hoʻopio a Alakaʻi Todd. E kūʻē aku ana ʻo Hawaiʻi iā UC Irvine i kēia ahiahi.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

Peʻapeʻa maka walu.

He ʻōlelo kēia no ke kanaka makaʻala a ʻiʻike a no ke kanaka paha i lehia ma kekahi hana.

04-17-24

He mau ʻōlelo hoʻoweliweli ka mea i pani ʻia ai kekahi mau kula uku o Oʻahu nei.

ʻO ia aʻela kekahi poʻo nūhou o kēia lā, ka lā 17 o ʻApelila, he Pōʻakolu. Welina e nā makamaka. ʻO Ke Aolama kēia a penei ka nūhou.

Ma muli o ka loaʻa ʻana iho nei o kekahi leka e hoʻoweliweli ana i ke kī pū ʻana ma ke Kula ʻo Damien i ka Pōʻalua nei, pani ʻia ihola ke kula a paʻa a kāpae ʻia ihola nā papa a me nā hana kula like ʻole. ʻAʻohe kanaka i kī aku i ka pū ma laila i nehinei, akā, pani hou ʻia ke kula i kēia lā. A ma ka leka, ua ʻōlelo ʻia, ma ke Kula ʻo Maryknoll e kī pū ai kekahi ma ia lā hoʻokahi nō. A pani ʻia ihola nā kahua kula o Maryknoll a kāpae ʻia nō hoʻi nā papa. Akā, e hoʻomaka hou ke kula ma Maryknoll i kēia lā. Aia nō ka mākaʻi ke noiʻi akula.

A i ka Pōʻakahi nei ma nā Kula ʻo Kamehameha ma Kapālama, aia kahi hana i ʻane like. Ma ka paia o kekahi hale o ia kahua kula, ua kahakaha ʻia kahi ʻōlelo hoʻoweliweli no ke kī pū ʻana o kekahi kanaka ma laila. A no laila, kāpae ʻia ihola nā papa o ia lā me ka hoʻomaopopo ʻana i nā kumu, nā haumāna, a me nā limahana, ʻaʻole e hele aku i ke kula. Aia nō ka mākaʻi ke noiʻi akula.

Ma ka Pōʻaono nei, ua loaʻa aku nei i ka mākaʻi ke kino o kekahi kanaka ma kona hale ma Waipahu, ua pau ka ʻike, a pau ka lohe. A ma hope mai, ua ʻike ʻia, ua make nō. Ua loaʻa nō hoʻi kekahi naheka wili pōpō ma ia hale. ʻO kona lōʻihi, he ʻekolu kapuaʻi me ka hapa. ʻO ka halihali ʻana i ka naheka a me ka mālama ʻana, he mea kūʻē kānāwai ia. A ʻo ka hoʻopaʻi, he $200,000 a emi mai a me ka noho paʻahao he ʻekolu makahiki a emi mai. He polokalamu hoʻokuʻu ko ke aupuni mokuʻāina, ʻaʻole e kau ka hoʻopaʻi ke hāʻawi ʻia aku ka holoholona kūʻē kānāwai i ke Keʻena Mahiʻai o Hawaiʻi, ka ʻAhahui Kūʻē i ka Hoʻomāinoino Holoholona, ke kahua hōʻikeʻike holoholona laka ʻole, a me ka hale hōʻikeʻike iʻa paha. Akā, inā ua hoʻomaka ʻē ʻia ka noiʻi ʻana, ua hala ʻē ka Puʻulena.

Eia mai kā kākou ʻōlelo noʻeau,

Eia aʻe ka makani Kona.

Hoʻopuka ʻia aku kēia ʻōlelo i ka wā e hiki mai ana ke kanaka huhū.